Stresi është përgjigja e trupit ndaj presioneve ose kërcënimeve të jashtme. Ky reagim shpesh quhet përgjigja “lufto ose ik”.
Kur përballet me një situatë stresuese, trupi lëshon një rritje të hormoneve, duke përfshirë kortizolin, adrenalinën dhe norepinefrinën. Këto hormone e përgatisin trupin ose të përballet ose të largohet nga kërcënimi.
Në breshëri të shkurtra, kjo përgjigje është e dobishme. Ai rrit shqisat tona, rrit energjinë tonë dhe përgatit trupin tonë për veprim të menjëhershëm.
Megjithatë, problemet lindin kur stresi bëhet kronik. Në një botë me ritme të shpejta, shumë individë përjetojnë periudha të zgjatura stresi për shkak të punës, presioneve financiare, konflikteve personale dhe faktorëve të tjerë. Kjo vigjilencë e vazhdueshme çon në një mbiprodhim të hormoneve të stresit, veçanërisht kortizolit.
Kortizoli i ngritur mund të çojë në plakje të parakohshme:
Nivelet e ngritura të kortizolit për periudha të gjata mund të kenë efekte të dëmshme në trup. Ja se si:
Dëmtimi qelizor: Në nivel qelizor, kortizoli mund të ndërhyjë në mekanizmat e riparimit të ADN-së. Ky ndërprerje mund të çojë në mutacione dhe keqfunksionime qelizore, elementë themelorë të procesit të plakjes.
Stresi oksidativ: Stresi kronik rrit prodhimin e radikaleve të lira në trup. Këto molekula të paqëndrueshme mund të dëmtojnë qelizat, proteinat dhe ADN-në. Ky fenomen, i njohur si stresi oksidativ, kontribuon ndjeshëm në plakjen. Mund të shkaktojë edhe sëmundje të lidhura me moshën.
Inflamacioni: Stresi i zgjatur mund të çojë në inflamacion sistemik. Inflamacioni, kur është kronik, është i dëmshëm dhe është i lidhur me kushte të shumta, nga sëmundjet e zemrës deri te Alzheimer. Gjithashtu përshpejton procesin e plakjes duke dëmtuar indet dhe organet.
Shpërbërja e kolagjenit: Kortizoli, hormoni kryesor i stresit, gjithashtu mund të pengojë prodhimin e kolagjenit në lëkurë. Kolagjeni është një proteinë përgjegjëse për elasticitetin dhe qëndrueshmërinë e lëkurës. Reduktimi i kolagjenit çon në rrudha, rënie dhe shenja të tjera të dukshme të plakjes së parakohshme.
Kuptimi i shkencës së stresit dhe ndikimi i tij në plakje nënvizon rëndësinë e menaxhimit dhe zbutjes së faktorëve stresues. Ndërsa stresi afatshkurtër mund të jetë adaptues dhe mbrojtës, stresi kronik dëmton sistemet e trupit tonë, duke çuar në plakje të parakohshme.
