Truri i njeriut përmban rreth 100 miliardë neurone, të cilat së bashku formojnë një rrjet kompleksiteti të ngjashëm me Internetin. Christof Koch, zyrtari kryesor shkencor i Institutit Ammen për Shkencën e Trurit, e quan trurin objektin më të ndërlikuar në universi.
Truri ynë madhështor vazhdon të nënshtrohet ndryshime gjatë gjithë jetës së saj.
Vetëm katër javë pas konceptimit, tubi nervor i një foshnje fillon të mbyllet. Pas shtatë javësh, neuronet e para (kimike dhe elektrike) dhe sinapet (lidhjet nervore) fillojnë të formojnë kurrizin dhe trurin. Midis konceptimit dhe moshës 2, truri do të shtojë deri në 1 milion neuronë çdo minutë. Në moshën 2, truri është afërsisht 80% e madhësisë së një të rrituri.
Zhvillimi i një fëmije është me të vërtetë diçka e mrekullueshme. Është gjatë këtyre periudhave të hershme kur i riu mëson më të shpejtë; thithjen dhe gjetjen e kuptimit për botën e madhe.
Potenciali i trurit për rritje është kaq i jashtëzakonshëm sa që nuk arrin zhvillimin e plotë deri rreth moshës 22. Fitimet njohëse, sipas shkencëtarëve, zgjasin për rreth 5 vite të tjera.
Rreth dhe pas moshës 27, kujtesa, shpejtësia e përpunimit dhe memoria e punës fillojnë të ngadalësohen ngadalë.
Pra, si duket ky proces?
Një keqkuptim zakonisht është se plakja rezulton në një humbje të pashmangshme të të gjitha aftësive njohëse dhe asgjë nuk mund të bëhet në këtë drejtim. Kërkimet, megjithatë, nuk i mbështesin këto pretendime. Ndërsa fusha të caktuara të të menduarit tregojnë një rënie normale teksa plakemi, ka njerëz që ruajnë këto cilësi.
Një nga të pavërtetat më të neveritshme që kanë infiltruar në shoqëri është se aftësia jonë për të menduar përballet me një spirale të pashmangshme në rënie përgjatë jetës.
Ndërkohë që ne humbim disa nga neuronet tona, efektet mbi aftësitë tona njohëse janë shumë më pak të rënda nga ajo që zakonisht përsëritet.
Për më tepër, dëshmitë sugjerojnë se trajnimi njohës mund të lehtësojë rritjen e neuroneve dhe lidhjeve neuronale me kalimin e kohës.
Së pari, le të diskutojmë efektet fiziologjike të një truri të plakur. Për shkencëtarët këto ndryshime janë të dukshme pas moshës 60 vjeçare:
Truri ngadalë zvogëlohet në vëllim. Kjo tkurrje e lehtë, por e qëndrueshme ndodhë në korteksin cerebral, i cili është përgjegjës për funksionet ekzekutive (lëvizje, operacione mendore etj)
Pjesa e bardhë e hipokampusit fillon të tkurret ngadalë. Kjo është pjesa e trurit përgjegjëse për kujtesën afatgjatë, aktivitetet komplekse mendore dhe lundrimi.
Më poshtë janë efektet që mund të shkaktohen:
– Duke vepruar si pasojë e sinjalizimit brenda trurit (shpejtësia e përpunimit) ngadalësohet.
– Koordinimi i saktë dhe lëvizjet komplekse bëhen më të vështira. (Për shembull, duke ecur dhe duke folur në një celular.)
– Vëmendja bëhet më e vështirë.
– Aftësia për të mësuar materiale të reja fillon të përkeqësohet ngadalë.
Por, angazhimi për të mësuarit gjatë gjithë jetës mund të ruajë, mbrojë dhe të rimarrë aftësitë njohëse./UnikPortal/
